پاسخ فعالیت های فصل 9

آزمایش کنید صفحه 111
هدف از انجام این فعالیت پرورش مهارت مشاهده ، کاربرد ابزار ، استنباط ، پیش بینی ، فرضیه سازی و اندازه گیری است. از طریق این فعالیت مفهوم جذب و دفع مواد و حتی پدیده ی انتشار را هم به دانش آموزان می آموزید.در این آزمایش آن چه حجم خلال ها را بیشتر و یا کمتر می کند جذب یا دفع آب موجود در سلول هاست. سلولی که آب جذب می کند متورم می شود و آن که آب از دست می دهد چروکیده می شود هرچه اختلاف غلظت مایع درون سلول با محیط بیرون سلول بیشتر باشد جذب یا دفع آب شدید تر و بیشتر است بنابراین میزان چروکیدگی خلال ها در ظرف شماره ی 3 باید زیاد تر باشد. از دانش آموزان بخواهید آزمایش را با خلال سیب زمینی پخته نیز انجام دهند و نتیجه ی آن را با آزمایش قبل مقایسه کنند. در خلال پخته به علت مرگ سلول ها نفوذ پذیری غشا بیشتر است. 

فکر کنید صفحه ی 112
در سلول جانوری دیواره ی سخت سلولی ، بخش تولید غذا و واکوئول (انباری) بزرگ وجود ندارد . سیتوپلاسم و هسته به کناره های سلول انتقال یافته است همچنین تعداد میتوکندری ها) بخش تولید انرژی )در سلول گیاهی بیشتر از جانوری است این تفاوت ها سبب شده است که کار سلول گیاهی و جانوری متفاوت باشد . مثلا بخش تولید غذا در سلول گیاهی می تواند با استفاده از نور خورشید غذاسازی کند به همین دلیل گیاهان تولید کننده اند و یا این که دیواره ی سلولی سخت دارند که همانند اسکلت موجب استحکام بافت گیاهی می شود .به همین د لیل سلول گیاهی شکل خود را حفظ می کند.
مشاهده کنید صفحه ی 113
سلول های پوسته ی پیاز مانند آجرهایی در کنار هم قرار گرفته اند اما سلول های پوششی داخل گونه از هم جدا و به صورت پراکنده دیده می شود .هسته ی سلول های گونه تقریبا در بخش مرکزی سلول نسبت به سلول ها کوچک و پر رنگ تر دیده می شود. اما در سلول های پیاز هسته در کنار سلول هم دیده می شود .سلول های گونه تقریبا گرد یا بیضوی شکل و دیواره ی نازک آن ها دیده نمی شود اما سلول های پیاز شکل هندسی منظم چند ضلعی دارند و مانند آجرهای یک ساختمان در کنار هم قرار دارند . دیواره ی سخت اسکلتی آن ها نیز ضخیم است .

اندازه گیری بزرگی سلول در زیر میکروسکوپ
ابتدا یک قطعه خط کش پلاستیکی شفاف به طول تقریبی 10 سانتی متر را مانند لام روی صفحه ی میکروسکوپ می گذاریم و با بزرگ نمایی کم میکروسکوپ درجه ی آن را پیدا می کنیم در این حال خط کش را طوری در میدان دید قرار می دهیم که لبه ی درجه بندی خط کش دقیقا در قطر دایره ی میدان دید واقع شود تعداد فواصل را که بر حسب میلی متر است می شماریم بدین ترتیب قطر میدان دید میکروسکوپ با عدسی شیئی ضعیف بر حسب میلی متر به دست می آید .حال لام دارای سلول پیاز را روی صفحه ی میکروسکوپ می گذاریم و در محل قطر تعداد سلول های به دنبال همدیگر را می شماریم آن گاه از تقسیم قطر میدان میکروسکوپ بر تعداد سلول ها ، قطر تقریبی هر سلول به دست می آید.
فکر کنید صفحه ی 115
می دانیم که سلول از طریق سطح ، برای حجم خود با محیط بیرون مبادله ی مواد دارد در صورتی که سلول از حد معینی بزرگتر شود سطح آن نمی تواند نیاز های حجم را برطرف کند زیرا سطح با توان 2 و حجم با توان 3 رشد می کند. بنابر این طبق شکل افزایش حجم بسیار بیشتر از افزایش سطح است. به همین دلیل سلول برای تامین نیاز های خود لازم است تقسیم شود تا سطح آن زیاد شده و نیازهایش را تامین کند.
مقایسه کنید صفحه ی 117
سلول های بافت چربی مسطح بوده وشکل هندسی معینی ندارند هسته ی آنها در گوشه ی سلول قرار دارد و بیش تر حجم سلول را بخش ذخیره ای تشکیل می دهد.بافت خون سه نوع سلول دارد:
گلبول قرمز : کروی شکل بوده و بخش مرکزی آن فرو رفته است هسته ندارد و دارای ماده قرمز رنگی است و کار آن انتقال گاز های تنفسی است.
گلبول سفید : شکل خاصی ندارد دارای یک هسته ی یک قسمتی یا چند قسمتی است و عمل دفاع را بر عهده دارد
پلاکت ها شکل خاص ندارند و به عمل انعقاد خون کمک می کنند.بافت خون:
خون از سلول های متفاوتی ساخته شده است که هر کدام وظیفه ی مخصوصی را بر عهده دارد ولی با یکدیگر هماهنگ بوده و موجب هماهنگی کار خون می شود.
تفسیر کنید صفحه 118
کوچک ترین بخش بدن جانداران که زنده است و می تواند همه ی کارهای موجود زنده را انجام دهد سلول نام دارد .سلول چربی می تواند چربی ها را ذخیره کند اما سلول برگ گیاه نازک و پهن است و دارای مولکول های کلروفیل است که می تواند نور گیاه را جذب کند و غذا بسازد اما یک سلول ماهیچه ای دوکی شکل است و قابلیت انقباض و حرکت دارد بنابراین سلول ها با توجه به نوع کار آن ها شکل و اندازه های متفاوت دارد.
فکر کنید صفحه 119
همان طور که یک شهر از بافت های گوناگون مانند نانوایی ، قصابی ، قنادی و ... تشکبل شده است وهریک از این بافت ها کار های جداگانه ای را انجام می دهند و در کنار هم نیاز های شهر را تامین می کند و اگر یکی از این بافت ها نباشد مشکلات پیش می آید در یک اندام هم بافت های مختلف و مرتبط به هم وجود دارند که به انجام فعالیت اندام کمک می کنند مثلا در معده بافت خونی ، بافت عصبی ، بافت ماهیچه ای ، بافت پیوندی و... وجود دارد که هریک از این بافت ها با انجام وظایف خود سبب می شوند که این اندام وظایف خود را انجام دهد.
مشاهده کنید صفحه 119
سلول ها نازک و پهن هستند و درکنار هم قراردارند وبافت پوششی سطح خارجی کلیه را تشکیل می دهند.